پارچه چیست؟

پارچه یکی از پرکاربردترین و ضروری‌ترین اختراعات بشر می‌باشد. پارچه لایه‌ای انعطاف‌پذیر است که از شبکه‌ای از نخ‌ها و الیاف طبیعی یا مصنوعی به‌هم‌تنیده تشکیل شده است. نوع نخ‌ها یا الیاف و نحوه قرارگیری آن‌ها در کنار یکدیگر ساختمان پارچه و خصوصیات فیزیکی آن را به وجود می‌آورد. پارچه‌ها توسط بافندگی، ریسندگی یا فشرده‌سازی الیاف تولید می‌شوند. پارچه را از روش‌های بافت تاری – پودی، بافت حلقوی (کش‌بافی یا قلاب‌بافی)، روش‌های بی بافت و گره‌زدن تولید می‌کنند.

منشأ انواع پارچه‌ها

پارچه‌ها باتوجه‌به منشأ آن‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

• پارچه‌هایی که منشأ گیاهی دارند؛ مانند کتان، پنبه و کنف؛
• پارچه‌هایی که منشأ حیوانی دارند؛ مانند ابریشم، پشم و خز طبیعی؛
• پارچه‌هایی که سرچشمه‌ی معدنی دارند؛ مانند آزبست (پنبه‌ی نسوز) و پارچه‌های شیشه‌ای؛
• پارچه‌هایی که از سنتزهای شیمیایی به دست می‌آیند؛ مانند نایلون و پلی‌استر.

پارچه‌ها را می‌توان به سه گروه الیاف طبیعی، مصنوعی و ترکیبی دسته‌بندی کرد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

پارچه‌های الیاف طبیعی

پارچه‌های طبیعی پارچه‌هایی هستند که انسان با بهره‌گیری از طبیعت، آنها را تولید می‌کند. از این دسته می‌توان به پوست حیوانات، پیله کرم ابریشم و دانه‌ گیاهان اشاره کرد. این‌گونه از پارچه‌ها را می‌توان بهترین انتخاب برای همه ذکر کرد.

ویژگی پارچه‌های طبیعی:

• این پارچه‌ها تنفس کرده و حساسیت ایجاد نمی‌کنند؛
• نرم و بسیار بادوام می‌باشند؛
• براثر تابش اشعه فرابنفش خورشید دچار تغیر رنگ نمی‌شوند؛
• سازگاری بالایی با پوست انسان دارند؛
• به‌سرعت چروک می‌شوند.

الیاف نخی بیشتر از سایر الیاف چروک می‌شوند و معمولاً پس از اولین شست‌وشو آب می‌روند. این مدل‌ها بسته به مرغوبیتی که دارند، رنگ پس می‌دهند و برای شستن آن‌ها باید دقت بیشتری داشته باشید. منسوجات با الیاف طبیعی به‌هیچ‌عنوان بید نمی‌زنند، اما اگر در رطوبت بمانند احتمال کپک‌زدگی آن‌ها بالاست. در صنعت به طور معمول الیاف پنبه را در محلول اکسیدان می‌گذارند تا سفید شود. هر چه بیشتر در این محلول بمانند، سفیدتر و البته کم‌دوام‌تر می‌شوند. دسته‌بندی انواع پارچه‌های طبیعی به صورت زیر خواهد بود:

پارچه‌های الیاف گیاهی

پارچه‌هایی که از الیاف گیاهی به وجود می‌آیند شامل موارد زیر می‌شوند:

• الیاف میوه‌ای – دانه‌ای مانند پنبه؛
• الیاف ساقه‌ای مانند کتان و کنف؛
• الیاف برگی مانند سیسال.

پارچه‌های الیاف گیاهی، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که هر یک را جداگانه معرفی می‌کنیم:

پارچه سرای تماشا در شهرداری رشت

چیت

چیت، نوعی پارچه نخی با الیاف گیاهی است که در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در بازار وجود دارد. اگر نگاهی به لحاف و تشک‌های قدیمی بیندازید، قطعاً می‌توانید این نوع پارچه را روی آن‌ها ببینید. پارچه چیت حساسیت‌زا نیست، هوا را به‌خوبی از خودش عبور می‌دهد و دوام بسیار بالایی دارد. استفاده از پارچه چیت، باعث تعریق کمتر و خنکی بدن می‌شود. قیمت پارچه‌های چیت نسبت به دیگر پارچه‌ها کمتر است و برای انواع مصارف خانگی از جمله دستگیره آشپزخانه، روتختی، روبالشتی، روتشکی، پرده آشپزخانه و گاهی تزیینات اتاق کودک به کار می‌رود.

متقال

متقال، نوعی پارچه بی‌رنگ (عموماً به رنگ سفید یا نباتی) است که از الیاف پنبه بافته می‌شود. متقال‌ها محصولاتی سبک، خنک و بسیار مقاوم هستند. به دلیل جذب رطوبت بالا، از متقال برای گردگیری منازل استفاده می‌شود. متقال نرم است و به‌راحتی اتو می‌شود. از این محصول برای دوخت انواع کالای خواب، لباس‌های مردانه و یا ساک‌های پارچه‌ای و کیف و کفش استفاده می‌شود.

متقال‌ها دو نوع دارند که نوع اول آن‌ها صددرصد پنبه و نوع دیگر، متقال موادی است. متقال موادی، از ترکیب‌شدن با مواد دیگر مانند پلی‌استر یا فیلامنت تولید می‌شود. امروزه این محصولات در رنگ‌های گوناگون هم تولید می‌شود که طرف‌داران زیادی دارد.

پارچه سرای تماشا در شهرداری رشت

چلوار

چلوار نوعی منسوجات پنبه‌ای است که از الیاف پنبه‌ی نیمه پردازش شده تولید می‌شود. ازآنجایی‌که پردازش این منسوجات ناتمام انجام شده، رنگ اغلب آن‌ها کرم یا خاکستری است و می‌توانند پایه‌ای مناسب برای رنگ‌آمیزی باشند. از این محصول برای دوخت پیراهن، ملحفه، زیرجامه و روبالشتی استفاده می‌شود. چلوارهای سفید و روشن به دلیل تراکم کم تاروپود، کمتر برای دوخت لباس استفاده می‌شوند.

کرباس

کرباس یا کرپاس، پارچه پنبه‌ای سفید و درشت‌بافت است. این پارچه ضخیم، آهاردار و با تراکم تاروپودی کم است. زنان و مردان روستایی در گذشته از آن جامه می‌ساختند و برای کفن نیز به کار می‌رفت. امروزه به دلیل ضخامت زیاد نخ‌های تاروپود، چندان مناسب دوخت لباس نیست. اما کاربردهای فراوانی همچون استفاده به‌عنوان لایی کت، پارچه شماره‌دوزی و کاموادوزی دارد.

کتان

یکی از محبوب‌ترین منسوجاتی که با الیاف گیاهی بافته می‌شوند پارچه‌های کتان هستند. کتان نوعی الیاف خشک و خشن است که زود چروک می‌شود. اما به دلیل خنک بودن این پارچه، کاربرد بسیاری در تولید پوشاک و خصوصاً پوشاک مناسب فصل تابستان دارد.

پارچه‌های صددرصد کتان، رنگ‌پذیری کمی دارند. کتان‌های رنگی در هنگام شست‌وشو رنگ پس می‌دهند، مگر اینکه پارچه‌ی کتان در ترکیب با مواد شیمیایی باشد. منسوجات کتان در ضخامت‌های گوناگون بافته می‌شوند که ضخیم‌ترین نوع آن بزرنت نام دارد.

پارچه سرای تماشا در شهرداری رشت

جین

جین، نوعی پارچه‌ی کتانی با بافت راه‌راه و ضخیم است که به نام پارچه دنیم نیز شناخته می‌شود. در بافت این پارچه‌ها، پود از زیر دوتار یا بیشتر عبور می‌کند. این پارچه دارای دوام و استحکام بالاست. پارچه جین زیبایی منحصربه‌فردی دارد و قیمت آن بسیار مناسب است. این نوع پارچه هم مطابق فصل، دارای جنس نازک و ضخیم است. نکته بسیار مهم این است که پارچه جین از جمله مهم‌ترین و بهترین پارچه‌ها برای مد و زیبایی به شمار می‌رود.

اگرچه امروزه گونه‌های مختلفی از پارچه جین موجود است ولی اصل این پارچه به دلیل استحکام و طول عمر زیاد برای لباس کار استفاده می‌شود. در ایران گاهی به این نوع پارچه “لی” هم می‌گویند که در اصل نام تجاری یک برند است. این پارچه ابتدا در فرانسه تولید می‌شد، سپس در دوران تب طلا (gold rush) در امریکا به پوشش اصلی لباس مردانه بین طبقه کارگر و معدنچیان تبدیل شد.