دفتر فنی مهندسی ملک آریایی در آمل

2. نقش دفتر فنی در پروژه

متصدیان این شغل، انجام امور مربوط به فعالیت‌های بخش‌های مختلف متره و برآورد که شامل محاسبه مقادیر اقلام کار، سنجش و برآورد میزان مصالح و نیروی انسانی، ابزار و ماشین‌آلات و حمل‌ونقل و به‌طورکلی هزینه و اعتبارات مالی و زمان موردنیاز جهت انجام پروژه و برنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه از منابع موجود، همچنین برآورد و اندازه‌گیری مقادیر مصالح، نیروی انسانی، ابزار و ماشین‌آلات و حمل‌ونقل و زمان صرف شده در پایان پروژه‌ها و تهیه گزارش‌ها و تکمیل فرم‌های مربوطه و ارائه تحلیل‌های لازم در هر مورد، کار با نرم‌افزارهای متره و برآورد، مشارکت در تهیه مناقصه و نظایر آن در پروژه‌های گوناگون است را تحت نظارت مافوق سازمانی برعهده دارند.

یکی از ویژگی‌های مهم مهندس مترور دقت بالا آن است یک مهندس مترور باید از تمام اتفاقات اجرای پروژه آگاه باشد و دقت لازم را داشته باشد تا به پروژه ضررهای مالی بر نخورد. یکی از مهارت‌های ضروری یک مهندس مترور ساختمان مهارت نقشه‌خوانی باید باشد، به دلیل اینکه یکی از اولین اقدامات بعد از ورود به یک پروژه ساختمانی برسی تمام نقشه‌های ساختمانی و اعلام نظر خود به کارفرما می‌باشد.

دفتر فنی مهندسی ملک آریایی در آمل

1.2. ابتدای پروژه

کار دفترفنی در بخش کارفرما، مشاور و پیمانکار از همان اول کار آغاز می شود و تا مراحل پایانی پروژه ادامه دارد. در این مرحله مهم‌ترین مهارت‌هایی که باید یک مهندس دفترفنی داشته باشد، توانایی نقشه‌خوانی، آنالیز قیمت، تسلط کامل روی فهارس بها، آشنایی با طریقه شرکت در مناقصات، متره و برآورد، آشنایی کامل با موافقت‌نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان می‌باشد.

متره عبارت است از محاسبه احجام و اندازه‌گیری مقادیر مصالح موردنیاز برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به‌کاررفته و مصرف شده در یک پروژه اجراشده؛ به عبارتی ساده، متره یعنی محاسبه مقادیر عملیات اجرایی که این مقادیر می‌تواند از جنس مختلف بوده و واحدهای متفاوتی نیز داشته باشند. معمولاً این نوع محاسبات و تحلیل‌ها، در یک سری جدول‌های خاص انجام می‌گیرد که جداول برآورد ریالی و احجام پروژه‌ها و یا همان جدول‌های صورت وضعیت شامل جدول ریز متره، خلاصه متره و جداول بخش مالی که مربوط به بحث برآورد می‌گردد است نامیده می‌شود.

ریزمتره محاسبه مقدار عملیات انجام شده بر اساس تعریف فهرست‌بها می باشد. در خلاصه متره پس از انتقال کلیه ردیف‌های متره شده برای یک آیتم، جمع کل آن آیتم در ردیف مربوطه نوشته می‌شود. پس از تنظیم خلاصه متره صورت وضعیت مالی تهیه می‌شود یعنی مقادیر بر واحد بهای هر آیتم ضرب شده و در مجموع جمع کارکرد آن آیتم به دست می‌آید. افرادی که این نوع محاسبات را انجام می‌دهند، مترور نامیده می‌شوند. یک مترور باتجربه و کارآمد، علاوه بر اینکه در نقشه‌خوانی و شناخت مصالح نوین و سنتی و تجهیزات و ابزارآلات ساختمانی و مرتبط با آن تسلط کامل دارد، باید درک خوبی از روش‌های ساخت‌وساز و هزینه این روش‌ها داشته باشد. انواع متره را می‌توان به دو دسته کلی زیر تقسیم‌بندی کرد:

دفتر فنی مهندسی ملک آریایی در آمل

متره بسته

در این روش متره عملیات اجرایی، مقادیر و اوزان مصالح را باتوجه‌به واحدهای واقعی هر یک از اقلام کار، از روی نقشه‌ها و اسناد پیمان محاسبه و متره نموده و در جدول‌های مخصوص متره و برآورد وارد می‌نمایند. سپس مقادیر به‌دست‌آمده را در قیمت‌های واحد پایه (معمولاً از فهرست‌بهای واحد پایه رشته مربوط استخراج می‌شود) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید. از روی جمع جبری قیمت آیتم‌ها، قیمت خالص پروژه حاصل می‌شود. اگر به این قیمت، ضرایب مربوطه (ضریب بالاسری، هزینه ثابت تجهیز و برچیدن کارگاه، ضریب پلوس یا مینوس پیمانکاران و یا مهندسان مشاور، ضریب منطقه‌ای، ضریب ارتفاع، ضریب طبقات، ضریب سختی کار) ضرب و یا اعمال شود، قیمت کل پروژه به دست می‌آید.

متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها)

ازآنجاکه پروژه‌ها معمولاً با طیف وسیع چندین مرحله عملیات اجرایی و روند روبه‌رشد تنوع مصالح و تجهیزات و کالاها در زمان ساخت روبه‌رو هستند، و از طرفی این گستره عملیاتی و تجهیزاتی گاه در ردیف‌های فهرست‌بهای سازمان برنامه وبودجه تعریف نشده است، لذا بحث ارائه قیمت خدمات یا لوازم خریداری شده از سوی پیمانکار به واحد نظارت مطرح می‌شود که معمولاً پس از بررسی واحد نظارت به تأیید کارفرما نیز می‌رسد.

در مورد خدمات، قیمت‌های پیشنهادی پیمانکار (تحت عنوان قیمت‌های جدید) می باید به همراه آنالیز عملیات انجام شده باشد که اساس آن، تعریف و به‌تصویب‌رساندن مبانی دستمزد نفرساعت کارگر ساده و متخصص بر مبنای حقوق و مزایای تعریف‌شده رسمی اداره کار با سایر مزایای قانونی می‌باشد. این مبانی پس از تصویب کارفرما، مبنای آنالیز بهای سایر عملیات انجام شده ی خارج از ردیف‌هایی قرارداد، با اعمال ضرایب توافقی قرار خواهد گرفت.

برآورد هزینه اجرا و مدت‌زمان لازم برای اجرای یک پروژه (با استناد به منابع انسانی، ماشین‌آلات و مصالح و شاخص‌های اندازه‌گیری علمی و تجربی هر یک از این موارد) بدون استفاده از تجزیه بها امکان‌پذیر نیست و هر چه تجزیه بهای مورداستفاده از نظر مصالح و نیروی انسانی و ماشین‌آلات موردنیاز به واقعیت نزدیک‌تر باشد، به همان میزان برآورد اولیه به هزینه اجرایی پروژه نزدیک‌تر خواهد بود.

در این روش، کلیه کارها و مقادیر محاسبه شده از روی جداول متره محاسبه و برای هر کار تجزیه بهای مربوطه انجام می‌گیرد. البته قطعاً داشتن تجربه اجرایی برای اینکه متوجه شوید نقشه‌ها یا زمان‌بندی‌های اجرایی واقعاً عملی هست یا نه، بسیار بااهمیت است.

1.1.2. دفترفنی کارفرما یا مشاور

دفترفنی بخش کارفرما ابتدا باید برآوردی از هزینه انجام کار، مقدار هر فعالیت در کار و مدت اجرای کار ارائه دهد. محاسبه هزینه اجرای کار که بر اساس مقادیر به‌دست‌آمده (متره) و هزینه‌های واحد مربوط به هر یک از اجزای کار صورت می‌گیرد. یکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیش‌بینی بودجه پروژه جهت اجرا و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولاً در قالب صورت وضعیت مطرح می‌شود. کارفرما می‌تواند بخشی از این وظایف یا کل آن را به یک مشاور بسپارد. معمولاً این مرحله بعد از اینکه کلیات اجرای عملیات مشخص شد و طراحی‌های اولیه انجام شد آغاز می‌شود. برآوردهای ریالی بر اساس طراحی‌های انجام شده، مراحل کار، حجم کار و مدت اجرا انجام می‌شود. بعد از اینکه کارفرما یا مشاور برآورد را انجام داد از پیمانکاران برای حضور در مناقصه دعوت می‌کند.

2.1.2. دفترفنی پیمانکار

دفتر فنی پیمانکار باید برآوردی که دفتر فنی مشاور یا کارفرما انجام داده را بررسی کند. دفتر فنی پیمانکار باتوجه‌به آنالیز اطلاعات مناقصه از جمله قیمت، زمان و حجم کار و باتکیه ‌بر توان اجرایی، مالی و ماشین‌آلاتی که در اختیار دارد نظر خود را برای شرکت در این مناقصه اعلام می‌کند و قیمت پیشنهادی خود را ارائه می دهد. این مرحله یکی از مهم‌ترین مراحل برای شرکت‌های پیمانکاری است زیرا اشتباهات کوچک در این مرحله می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به شرکت وارد کند. از جمله اقداماتی که دفترفنی پیمانکار در شروع پروژه باید انجام دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تهیه مدارک و مستندات مناقصه
• آنالیزبها
• پیشنهاد قیمت
• تهیه تضامین شرکت در مناقصه طبق اسناد مناقصه
• پیگیری نتیجه مناقصه و در صورت برنده شدن پیگیری ابلاغ نامه برنده شدن در مناقصه و در صورت برنده نشده پیگیری دلایل برنده نشدن در مناقصه
• و…